Cumhuriyet Meclisi, 2 milyar 725 milyon 229 bin TL’lik Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı bütçesini görüşüyor.
Muhalefet milletvekillerinin söz aldığı Genel Kurul’da turizm ve çevre ağırlıklı konuşmalar yapılıyor.
-Rogers
Bütçe görüşmelerinde söz alan Bağımsız Milletvekili Jale Refik Rogers, son 48 saatte ülkede yaşananların sadece “iklim krizi” olarak değerlendirilemeyeceğini ifade ederek, “Bu anlayış sürdükçe, zarar da kayıplar da sürecek” dedi ve hükümetin çevreyle ilgili politikalarını eleştirdi.
2025’te ülkeye giren kişi sayısına işaret ederek bunların ne kadarının turist olduğunu ayırt edecek bir sistem olmadığını söyleyen Rogers, “İnsanlar adaya geliyor ama turizm amaçlı değil, ekonomiye katkıları da zayıf” dedi.
Rogers, turizmde kâr marjının yüzde 30’larda olmasıyla işletmelerin ayakta kalabileceğini ancak oranların yüzde 10’ların altında kaldığını kaydederek, küçük işletmelerin korunmadığını söyledi.
“Turizmde en büyük sorunlardan biri de uçuş maliyetleri” diyen Jale Refik Rogers, Turizm Bakanlığı’nın ADA Kıbrıs projesini olumlu bulduğunu, bunun “Kıbrıs’ta sadece casino turizmi var” algısını yıkmak için önemli olduğunu ancak bu çalışmanın ulaşım projesiyle desteklenmediği için yetersiz kaldığını ifade etti.
Ülkenin “kara para, kurşunlama ve çetelerle” anıldığını da söyleyen Rogers, hükümetin son dönemde geçirdiği Şans Oyunları (Değişlik) Yasası ile Tatil Evleri Yasası’nın turizmin geleceğine darbe vurduğunu savundu.
“Hükümet hiçbir işi ölçüp tartarak yapmıyor, yarın yokmuş gibi ülkenin kaynaklarını heba etmeye devam ediyor ama devlet kısa günün kârıyla yönetilemez” diyen Rogers, yabancılara mal satışıyla ilgili yasal düzenlemelerin turizm açısından değerlendirilmediğini belirtti.
Eski eserlerle ilgili de konuşan kili Jale Refik Rogers, “Eski Eserler Dairesi’nin uzman personeli yetersiz, ekipmanı eksik… Bütçelerinde çok komik rakamlar var…” diyerek plajlar, denizler gibi eski eserlerin de heba edildiğini söyledi.
Güngör çöplüğüne değinen Rogers, burayı eski çalışır haline getirmek için bütçede bir kaynak ayrılmadığını ifade ederek, “Geçtiğimiz günlerde çıkılan ihale adrese teslimdi ve iptal edildi” diye konuştu.
Hükümetin turizm, kültür ve çevreyle ilgili hiçbir vizyonu olmadığını savunan Rogers, “Turizm çeşitliğini yok eden politikalar, kısa vadeli planlarla gelecek göz ardı ediliyor. Hükümetin 3,5 yılda yapmadığını, şimdi yapmasını da beklemiyoruz. İnşallah kısa süre sonra da gidecekler” diye konuştu.
-Uluçay
CTP milletvekili Teberrüken Uluçay de bakanlık bütçesine üzerine söz aldı.
Turizm politikalarıyla ekonomik gelirlerin artırılması için yapılması gerekenlerden söz eden Uluçay, bunun için sabırlı ve planlı hareket edilmesi gerektiğini dile getirdi.
Pandemiden sonra turizmdeki hareketliliğe işaret eden Uluçay, öncü ülkelerin turizm gelirlerini artırdığını kaydederek, 2024 yılı verilerine göre İspanya’nın Avrupa’da en fazla turist alan ülkelerden bir olduğunu söyledi.
Güney Kıbrıs ve İspanya’nın turizm gelirleriyle ilgili değerlendirmede bulunan, buralara en fazla İngiltere’den turist gittiğini dile getiren Uluçay, “İngiltere’den buraya çok daha fazla turist getirebiliriz” dedi.
Fuar ve tanıtım organizasyonlarda İngiltere pazarının zorlanması gerektiğini de ifade eden Uluçay, ADA Kıbrıs projesiyle öngörüler ortaya çıktığını ancak 2026 hedeflerinin de konuşulması gerektiğini söyledi.
Uluçay, A Jet ile başlatılan projenin sonuçlarının değerlendirilmesinin de önemli olduğunu kaydetti.
2026’da bütçede 26 milyara yakın bir açık öngörüldüğünü de anımsatan Uluçay, “2026’da elde edeceğimiz her kuruş KKTC için çok önemli” dedi.
Turizmle ilgili dönemsel çalışmalar yapılmasının önemli olduğunu da kaydeden Uluçay, Türkiye’nin Antalya ile ilgili sistemiktik bir çalışma yaptığını, burada da bu şekilde dönemsel çalışmalar yapılabileceğini söyledi.
Türkiye’de en çok konaklanan şehrin Antalya olduğunu anımsatan Uluçay, bunun bir anda değil, konaklama ve girdi maliyetleriyle ilgili düzenlemelerle ve sağlanan teşviklerle olduğunu belirtti.
“Ülkeye ne kadar yabancı turist getirirsek turizm gelirleri o kadar atar” diyen Uluçay, “Hedef birlikteliği önemli. Turizm gelirlerinin artırılması bir koordinasyonu gerektiriyor. Fırsatlar daha fazla değerlendirilmeli, bu alanda daha fazla çaba gösterilmeli” şeklinde devam etti.
-Toros
CTP milletvekili Fikri Toros, Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı bütçesi üzerine söz alarak ekonominin lokomotifi konumunda olan turizmin tasarrufa konu olamayacak kadar önemli bir kalem olduğunu ifade etti.
Toros, “Maliye Bakanlığı, bu bakanlığa toplam bütçeden yüzde 1,5 pay ayırmaya ısrar ediyor” diyerek hükümetin turizme ilgisiz ve duyarsız olduğunu söyledi, “kaz gelen yerden tavuk esirgemek” atasözüne işaret etti.
Fikri Toros, Turizm Bakanlığı’nın 2026 için hangi pazarlara yönelik stratejiler belirlediğini sorarak hiçbir alternatif pazar arayışı görmediğini kaydetti.
Konuşmasında iklim krizine de değinen, Kıbrıs’ta da bunun etkilerinin hissedildiğini söyleyen Fikri Toros, “Bakanlığın esas sorumluluk alanlarından biri turizmi de etkileyen çevre politikalarıdır. İklim krizinin bakanlığın radarına girmemesi beni üzüyor ve endişelendiriyor” dedi.
Yasal düzenlemeler yapılması, fonlar için projeler geliştirilmesi, ülkenin iklim değişikliğine uyumlaştığına dair sertifikalar alınması gerektiğini dile getiren Toros, “İklim krizine karşı mücadelede somut adımları yürürlüğe koymazsak hem rekabette hem de pazarlamada hayal kırıklığı yaşamaya devam edeceğiz” diye konuştu.
Kültürel mirasın korunmasına ve yaşatılmasına verdiği öneme de işaret eden Fikri Toros, turizm faaliyetlerini artırmak ve daha büyük bir pazara hitap etmek için bunu öncelemenin elzem olduğunu ancak bu alanın da ihmal edildiğini belirtti.
Ülkenin “Kumar cenneti” gibi algılanması yerine yeniden markalaşması için stratejilerin de özümsenmediğini belirten Toros, turizm çeşitliğine önem verilmesi gerektiğini yıllardır vurguladıklarını söyledi.
Toros, butik oteller için siyasi strateji oluşturulması ve bu alana bütçe ayrılması gerektiğini dile getirerek, ülkenin kongre turizmi konusunda başarılı bir noktada olduğunu, bunu takdir ettiğini de ifade etti.
Fikri Toros, ulaşımda ciddi bir gerilme yaşandığını, hükümetin vizyon eksikliğinin kurbanı olduğunu kaydetti
Atık su arıtma projeleri, teşvikler, taş ocakları, Atatürk Kültür Merkezi, alçak orman arazileri gibi konularda da konuşan Toros, bakanlığı “Hiçbir alanda dünyayla uyumlaşma derdiniz yok ama dünyadan turist bekliyorsunuz, bu iş nasıl olacak?” sözleriyle eleştirdi.
Toros, Turizm Bakanlığı’nın KKTC’nin ve Kıbrıs Türk halkının imajından sorumlu bakanlık olduğunu vurgulayarak, “Bu unutulmamalı” dedi.
